"The Economist" jurnalının 1986-cı ildən bəri yayımladığı Big Mac İndeksi, müxtəlif ölkələrdə McDonald's-ın Big Mac hamburgerinin qiymətlərini müqayisə edərək valyutaların real dəyərini ölçən qeyri-rəsmi göstəricidir. Bu indeks, satınalma gücü pariteti (PPP) konsepsiyasına əsaslanaraq, valyutaların həqiqi məzənnələrini qiymətləndirməyə çalışır.
İndeksin Əsas Prinsipi
Big Mac, dünyanın əksər ölkələrində eyni tərkib və keyfiyyətlə satıldığı üçün, onun qiymət fərqləri valyutaların dəyərindəki fərqləri əks etdirə bilər. Məsələn, əgər bir ölkədə Big Mac digərindən daha ucuzdursa, bu, həmin ölkənin valyutasının dəyərinin aşağı olduğunu göstərə bilər.
Son Məlumatlar
2024-cü ilin iyul ayına aid Big Mac İndeksinə görə:
- İsveçrə: Big Mac-in qiyməti 8.07 ABŞ dolları olmuşdur ki, bu da onu dünyanın ən bahalı Big Mac-ı edir. Statista
- Amerika Birləşmiş Ştatları: Big Mac-in orta qiyməti 5.69 ABŞ dollarıdır. The Economist+2CCN.com+2Contessa Capital Advisors+2
- Avrozonası: Big Mac-in qiyməti təxminən 6.09 ABŞ dollarına bərabərdir. The Economist
- Tayvan: Big Mac-in qiyməti 2.28 ABŞ dolları səviyyəsindədir ki, bu da ABŞ-dakı qiymətin yarısından da azdır.
Bu rəqəmlər göstərir ki, bəzi valyutalar ABŞ dollarına nisbətən ya dəyərdən düşüb, ya da əksinə, dəyəri artıb.
Tənqidlər və Məhdudiyyətlər
Big Mac İndeksi qeyri-rəsmi və sadələşdirilmiş bir göstərici olduğundan, bəzi iqtisadçılar onun məhdudiyyətlərini vurğulayırlar. İndeks, hər ölkənin iqtisadi şəraiti, əmək haqqı səviyyəsi, istehlak vərdişləri və digər amilləri nəzərə almır. Buna baxmayaraq, indeks valyuta dəyərlərinin müqayisəsində maraqlı və asan başa düşülən bir vasitə kimi qalır.
Nəticə
Big Mac İndeksi, iqtisadiyyat və valyuta məzənnələri haqqında ümumi təsəvvür əldə etmək üçün yaradıcı bir yanaşmadır. Lakin onun nəticələrini interpretasiya edərkən, digər iqtisadi göstəriciləri və amilləri də nəzərə almaq vacibdir.
